In gesprek met Ton Brandenbarg

Kassen bij nachtval met windmolens op de achtergrond

“Om succesvol te zijn moeten we trouw zijn aan de onze ambities, hierin is de Bèta Campus een belangrijke stimulus.”

Ton Brandenbarg is sinds 2015 betrokken bij Campus Zeeland. Hij is namens de Kennisinstellingen lid van de Stuurgroep Campus Zeeland en was tot afgelopen september ook secretaris. Voor de themaweek van de pijler Bèta Campus spreken we hem over het ontstaan van deze pijler, de ontwikkelingen die daarin plaatsvinden en de rol van Campus Zeeland.

Volgens Ton heeft de Bèta Campus een belangrijke functie in een goede positionering van de kennisinfrastructuur en daarmee van het onderwijs en onderzoek in Zeeland. Zo wordt en blijft Zeeland, met zijn bijzondere positie als living lab omtrent water, energie en voedsel, een aantrekkelijke provincie om in te werken en te studeren, te innoveren, te blijven en naartoe te komen.

Het begin van Bèta Campus

Het idee van de Bèta Campus is ontstaan doordat er vanuit verschillende hoeken het geluid kwam dat er in Zeeland meer aandacht moest komen voor versterking van de kennisinfrastructuur in het Bèta domein. “Vanuit Campus Zeeland signaleerden we wat er zich voordeed in Zeeland en waar de kansen lagen. Wie de mogelijke samenwerkingspartners zijn en hoe projecten kunnen worden gefinancierd. Campus Zeeland heeft zich altijd gekenmerkt door de rol van verbinder en netwerker en waar nodig een luis in de pels.”

In 2015 schreef de Wetenschappelijke Raad Zeeland (WRZ) het rapport ‘De slimme kracht van Zeeland’. Hierin werd geconstateerd dat wanneer een bepaalde omgeving of regio succesvol is dit te maken heeft met de krachtige verbinding binnen de triple helix (overheid, bedrijven en onderwijs) en het idee dat je trouw moet zijn aan jouw identiteit. “Zeeland kenmerkt zich door de thema’s water, energie en voedsel. Er is toen besloten dat dat onze invalshoek moest zijn. Hierin is de Bèta Campus een belangrijke stimulus, omdat de onderzoeks- en onderwijsprogramma’s binnen de Bèta Campus hierop kunnen focussen.”

De ontwikkeling van het JRCZ

“Voor de ontwikkeling van een Bèta Campus is het van belang dat er een laboratorium is waar studenten, onderzoekers, partijen uit het veld elkaar ontmoeten en samenwerken. Vanaf het begin was duidelijk dat het laboratorium niet alleen bedoeld zou zijn voor één van de Zeeuwse onderwijsinstellingen maar voor de hele kolom van MBO tot WO; Scalda, HZ en UCR. Daarnaast was het belangrijk dat er een samenwerking moest komen met het bedrijfsleven. Zo is het idee van het Joint Research Center Zeeland (JRZC) ontstaan.”

“Vanuit de politiek was er grote bereidheid om aan het JRZC bij te dragen, wat een belangrijk signaal was. Uiteindelijk hebben Zeeuwse partners, overheden en het Rijk geïnvesteerd in het project. De ontwikkeling van het JRCZ was de eerste fase en de eerste grote stap van de ontwikkeling van de Bèta Campus.” Naar verwachting zal in september 2022 het JRCZ in gebruik worden genomen.

De ondernemende bèta’s

“Vervolgens zijn we ons gaan focussen op de ontwikkeling van bèta opleidingen binnen Zeeland. Een hiervan is het Engineering Department van het UCR. Deze heeft het UCR zelf ingevuld, maar in samenwerking met Campus Zeeland en andere partners hebben ze gewerkt aan het draagvlak voor zo’n nieuw initiatief.” Tegelijkertijd voegde de HZ de Delta Academy en Academie voor Technologie en Innovatie samen tot Technical Professional Colleges, waar studenten onderzoek doen en onderwijs volgen op basis van echte casussen binnen de drie kernthema’s van Zeeland. Ook Scalda werkt haar onderwijscurriculum rondom water, energie en voedsel steeds verder uit.

Vlaams-Nederlandse samenwerking deltavraagstukken

Voor de realisatie van een Bèta Campus is naast de faciliteiten van het JRCZ en de ontwikkeling en uitbreiding van bèta opleidingen binnen de Zeeuwse onderwijsinstellingen een onderzoeksprogramma van belang. “Daarvoor hadden we een sterke universitaire partner nodig. Tijdens de oriëntatie kwam Vlaanderen in beeld. Naast dat er al werd samengewerkt door Zeeuwse- en Vlaamse partijen, spelen daar ook dezelfde vraagstukken spelen als in Zeeland. Zo kwamen we uit bij de Universiteit Gent. Om de connectie te maken met onderwijs en onderzoek hebben wij de thema’s van Zeeland, rekening houdend met klimaatverandering en zeespiegelstijging, meer zichtbaar en concreet gemaakt voor de zuidwestelijke Delta. In 2018 is tijdens de Vlaams-Nederlandse top een intentieverklaring getekend door de rector van de UGent en deputeerde Harry van der Maas waarin is afgesproken dat we gezamenlijk een onderzoeksprogramma opzetten dat zich daarop focust. Het onderzoeksprogramma Vlaanderen – Campus Zeeland omvat drie icoonprojecten, onderzoeksprogramma’s op de thema’s voedsel, energie en water. Het voorstel is tijdens de Vlaams-Nederlandse top in 2020 getekend door beide overheden en momenteel wordt er gewerkt aan de nadere invullingen en uitwerking van deze projecten.”

Delta Kennis Centrum

“De laatste fase van de Bèta Campus is het Delta Kennis Centrum (DKC). Campus Zeeland heeft hieraan bijgedragen, maar blijft in deze fase meer op de achtergrond. Op verzoek wordt er vanuit Campus Zeeland meegedacht met de primair betrokken partijen.” Het Kenniscentrum zal voortborduren op de Bèta Campus met als missie innovatieve oplossingen te realiseren voor een toekomstbestendige, veilige en welvarende Delta.

Terugblikken

“Als je terugkijkt op de afgelopen 6/7 jaar zie je dat we vanuit 0 zijn begonnen en langzamerhand een samenhangende infrastructuur hebben ontwikkeld in de hele onderwijs- en onderzoekskolom van MBO tot WO. Ik kan niet zeggen dat ik trots ben op één onderdeel, want het een is niet belangrijker dan het ander. Het is echt een samenhangend geheel van ontwikkelingen. Daar ben ik wel trots op. Los zouden de projecten misschien niet zo veel opleveren voor Zeeland, maar in samenhang beïnvloeden en versterken ze elkaar en doen ze dat wel. Er is veel meer gedaan dan het financieren van een aantal projecten.”

Wat ligt er in de toekomst?

“De Bèta Campus staat nu in de stijgers en hoog op de agenda’s van de Zeeuwse partners. In de toekomst zullen we vanuit Campus Zeeland waarschijnlijk minder betrokken zijn bij de verdere ontwikkeling van de Bèta Campus en gaan we de aandacht verleggen naar andere zaken binnen de Zeeuwse onderwijs- kennisinfrastructuur. We bekijken waar wij een rol kunnen spelen in het signaleren, op gang brengen van nieuwe initiatieven en/of een zetje geven aan reeds lopende zaken. Verder blijven we verbindingen leggen en ondersteuning bieden, ook binnen andere domeinen zoals de zorg. Hier zijn bijvoorbeeld interessante combinaties mogelijk met het thema voedsel, denk aan onder andere eiwitten uit zee. Daarnaast is het altijd interessant om te kijken naar wat de bedrijven en instellingen zelf doen en waar wij als Campus Zeeland zaken verder kunnen brengen. Zo blijven wij altijd vraaggericht werken.”