Samen leren over de weg naar dynamische dijklandschappen: a casestudie in de Westerschelde

Op dit moment staat Zeeland voor een grote uitdaging richting de toekomst: de zeespiegelstijging gaat deze eeuw versnellen en de ingepolderde gebieden klinken nog steeds langzaam in. Als we niets doen, dan zal de waterveiligheid van de nu zo goed beschermde delta afnemen, en het land door zijn lage ligging steeds verder verzilten, waardoor kostbare landbouwgronden in kwaliteit zullen afnemen.

Buidling with nature

In de waterbouw wordt steeds meer gebruik gemaakt van het Building with Nature principe om tot kosteneffectieve veilige kustverdediging te komen. Building with Nature oplossingen gaan er van uit dat er slim gebruik gemaakt wordt van natuurlijke processen, zoals bijvoorbeeld zand transport (b.v. zandmotor), zand vastlegging (b.v. duinvorming), natuurlijke opslibbing (b.v. schorvorming), golfdemping (b.v. door kwelders of door mossel- en oesterriffen), etc..
Gebruik maken van Building with Nature oplossingen vraagt altijd meer ruimte dan de bouw van een dijk (vergelijk dijk Westkapelle met de naast gelegen strand-duin gebieden). Waar nu dijken de zee van het land scheiden, kunnen Building with Nature oplossingen worden geïmplementeerd door ruimte voor of achter de dijk te gebruiken, waardoor een breed dynamisch dijklandschap ontstaat. Wij willen in dit onderzoek stappen zetten om te leren over de mogelijke implementatie van dergelijke dynamisch dijklandschappen als toekomstbestendige klimaatrobuuste oplossingen. En dit alles met aandacht voor en betrokkenheid van de relevante probleemeigenaren en gebruikers in het betreffende gebied. We zullen daarbij de Westerschelde als studiegebied nemen.

Hiertoe zullen in de onderstaande werkpakketten de volgende vragen worden bestudeerd.

• WP1 - Sociale innovatie en draagvlak
  - WT1.1 - Kunnen we middels een concrete pilot komen tot een breder toepasbaar protocol voor sociale innovatie in de planvorming voor een veilige en een op duurzaamheid gebaseerde toekomst in Zeeland?
  - WT1.2 - Wat is de mening van de Zeeuwse bevolking over dynamische dijklandschappen, verschilt dit per regio, en waarom?
  
  
• WP2 – Technische analyse van het nu nog minst bekende dynamische dijklandschap: dubbele dijken met opslibbende wisselpolders
  - WT2.1 – Hoe veilig zijn dubbele dijken op verschillende tijdschalen en is het inpasbaar in de wettelijke en sociaal-culturele kaders?
  - WT2.2 – Kunnen dubbele dijken met opslibbende wisselpolders helpen tegen verzilting?
  - WT2.3 – Hoe afhankelijk zijn opslibbing en ecosysteemdiensten van wisselpolders van het ontwerp, de sediment beschikbaarheid en zeespiegelstijging snelheid?
  
  
• WP3 -   Lees het Landschap, ken je bodem, Scalda- HAS – HZ lespakket 

 Resultaten

• dialoog tussen de lokale belanghebbenden (Streekholders) van het Grenspark Groot Saeftinghe en kennisdragers van overheden en kennisinstituten (samen de probleemeigenaren) en oplossingen voor de helder geformuleerde problemen/vraagstukken en scenario’s. En daaruit voortvloeiend een logische, gedragen, acceptabele en gewenste locatie en inrichting voor een pilot die na dit project nader uitgewerkt zou kunnen worden.
• een mobiele marktkraam waarmee studenten op markten en pleinen in Zeeland staan en voorbijgangers als gebruikers van het gebied uitnodigen om bij de marktkar informatie te bieden over klimaat en dijklandschappen, uitleg te geven en in gesprek te gaan.
• Rapportage over concept dubbele dijken i.r.t. veiligheid, tegengaan verzilting.
• Rapportage over toepasbaarheid van wisselpolders in verschillende situaties.

Nederlandse partners

HZ, HKV, Deltares, NIOZ, WWF, Rijkswaterstaat, Waterschap Scheldestromen, Scalda, HAS

Vlaamse betrokken partners
 Vlaamse Waterweg, Port of Antwerp, EGTS Linieland van Waas en Hulst, Agentschap Natuur en Bos, Provincie Oost Vlaanderen, Natuurpunt, Maatschappij Linker Scheldeoever (MLSO), Departement Mobiliteit en Openbare Werken

Looptijd
1/9/2021 – 1/9/2023